Corry Plat werkt als verpleegkundig specialist in de wijk bij Buurtzorg in Emmen. Zij begeleidde onlangs een jonge vrouw in de laatste fase van haar leven. Over die casus en over haar werk als verpleegkundig specialist vertelt Corry in dit interview. ‘Korte lijnen met andere zorgprofessionals en een vertrouwensband opbouwen met de cliënten, dat vind ik heel belangrijk in mijn werk.’
DE CASUS
Hoog complexe verpleegkundige en medische palliatieve zorg
Een vrouw (50 jaar) met vrij jonge kinderen en een complexe vorm van kanker, had de wens thuis te sterven in plaats van in een hospice. Ze werd aangemeld door haar zoon bij Buurtzorg. De vrouw heeft hoog complexe verpleegkundige zorg nodig en pijnmedicatie. Omdat het weekend is, wordt in overleg met de huisarts en verpleegkundig specialist besloten het beleid en de palliatieve zorg bij de verpleegkundig specialist neer te leggen. Op verzoek van de verpleegkundig specialist, zorgt de huisarts voor voldoende medicatie. Op zaterdag is de pijnscore weer zo hoog dat de dosering verhoogd wordt. Op zondag geeft mevrouw zelf aan dat de pijn zo erg is, dat ze niet meer wil leven. De verpleegkundig specialist start volgens de richtlijn met sedatie. Omdat het een jonge vrouw is, overlegt de verpleegkundig specialist met een collega verpleegkundig specialist met expertise palliatieve zorg. De verpleegkundig specialist is aanwezig als de patiënte op zondagavond overlijdt.
DE PATIËNT
Wat was er bijzonder aan de ‘patient journey’ in deze casus?
‘De patiënt was aangemeld door haar zoon die een manier zocht om zijn moeder thuis te laten sterven in plaats van in een hospice. We hebben de zorg heel snel opgestart en haar thuis opgewacht. Palliatieve zorg is persoonlijke zorg en bij uitstek iets wat de wijkverpleging kan bieden. Ik was al regelmatig bij haar geweest en kwam er ook voor de gewone zorg. Dat vind ik belangrijk, want dan bouw je een vertrouwensband op met iemand. Dat is het voordeel van werken in de wijk.
Ik heb veel overleg met de huisarts gehad over pijnmedicatie e.d. Toen werd het weekend en toevallig had ik dienst. Met de huisarts had ik afgesproken dat ik het zou overnemen, zodat we geen huisartsenpost hoefden te bellen in het weekend. Samen hebben we besloten dat er al een pomp zou staan om te kunnen sederen zodra de patiënt eraan toe zou zijn. Dat gebeurde op zondag.
Het was een uitdagende casus. Je hoopt dat het soepel verloopt en dat iemand zo comfortabel mogelijk komt te overlijden. Ik doe dit werk nu al heel wat jaren, maar het moment waarop iemand zegt, het is goed, ik wil nu in slaap gebracht worden, dat kun je nooit van tevoren voorspellen. Daarom wilde ik ook dat alles al klaar stond en dat we niet de huisartsenpost hoefden te bellen.
Ik ben dankbaar dat ik zo iemand mag helpen in de laatste fase van haar leven en voor de kinderen een goed afscheid heb kunnen verzorgen. Dat is hier gelukt.
DE SAMENWERKING
Met wie werk je allemaal samen?
In deze casus, maar ook breder, werk ik met meerdere thuiszorgteams van Buurtzorg. Wijkverpleegkundigen in deze teams kunnen mij consulteren voor uiteenlopende vragen en casussen. Vaak geef ik de doorslag in een situatie, bijvoorbeeld als het gaat om het ophogen van een pomp of inzetten van antibiotica.
De wijkverpleegkundigen zijn inmiddels aan mij gewend, maar dat heeft wel tijd gekost. In het begin was mijn rol nog niet duidelijk en vroegen wijkverpleegkundigen wat ik kwam doen. Dat was voor mij ook zoeken. Ik heb dat open en eerlijk benoemd en ben aan de het werk gegaan, de routes gaan rijden. Langzamerhand groei je er dan in en neem je je collega’s mee. Ze weten nu precies wat ik wil weten en wat de huisarts wil weten. We hebben veel overleg en mooie korte lijnen en dat werkt hartstikke fijn.
Die mooie samenwerking was er niet vanaf het begin. Als je in de wijk wil werken als verpleegkundig specialist, moet je eerst een stapje terugzetten. Met name bij Buurtzorg, want dit is een organisatie zonder hiërarchie. Je moet dus niet boven de wijkverpleegkundigen willen staan, dat gaat gewoon niet werken. Je kunt beter op hun lijn gaan zitten en van daaruit je functie uitbouwen. Vertrouwen opbouwen kost tijd.
Daarnaast werk ik veel samen met verschillende huisartsen. Met de een gaat de samenwerking soepeler dan met de andere, maar over het algemeen zijn ze blij met mijn werk. Ik laat vooral zien wat ik kan en bouw zo het vertrouwen op bij huisartsen. Dat werkt beter dan kennismakingsgesprekjes voeren. En soms moet je een stapje terugzetten en probeer ik het de volgende keer opnieuw.
DE VISIE
Wat is jouw visie op je beroep?
Voor mij is de verpleegkundig specialist een goede aanvulling op het werk in de wijk. De VS kan vooral de brugfunctie tussen de huisarts en de wijk goed vormgeven. De lijntjes zijn heel kort en mensen hebben direct contact met mij. Als ze me nodig hebben, weten ze mij direct te vinden, dat vind ik heel belangrijk. De zorg die wij als verpleegkundig specialisten verlenen, werkt ook heel preventief. Collega’s bellen mij soms op en vragen of ik bij een patiënt wil komen kijken. Dan ben je er al voordat iemand ziek wordt.
Er wordt mij wel eens gevraagd wat mijn expertise is. Ik ben nu vijf jaar geleden afgestudeerd als verpleegkundig specialist en je blijft je ontwikkelen. Er komen altijd nieuwe dingen bij. Als ik iets niet weet, dan zoek ik het uit of ik vraag het aan een huisarts, medisch specialist of een collega-verpleegkundig specialist bij Buurtzorg. Toch realiseer ik mij dat het eigenlijk niet zo gewoon is. Dat valt mij wel eens op als iemand een dag met mij meeloopt, omdat hij de opleiding wil gaan doen bijvoorbeeld. Aan het einde van de dag besef ik weer wat ik allemaal doe op een dag. Je bent je terdege bewust van het feit dat je verpleegkundig specialist bent, ook al loop je niet de hele dag met een stethoscoop om je nek.
DE INTRINSIEKE WAARDE
Wat was er gebeurd als jij er niet was geweest in deze casus?
In deze casus was mevrouw waarschijnlijk wel naar huis gekomen, maar was de laatste fase van haar leven veel ingewikkelder geweest. Dan had iemand van de huisartsenpost moeten komen voordat gestart kon worden met de pomp. Misschien was de pomp nog niet aanwezig geweest en hadden de medicijnen nog geregeld moeten worden. Dan had je een halve dag moeten wachten voordat je daarmee had kunnen starten.
In dit geval denk ik dat de intrinsieke waarde van de verpleegkundig specialist is dat je sneller stappen kunt zetten. Wijkverpleegkundigen zijn gepokt en gemazeld in zorg in de thuissituatie. Cliënten en hun naasten zien en voelen dat. Dit maakt dat het vertrouwen groot is. Uiteindelijk zijn we er maar een week geweest, maar die mensen hadden zóveel vertrouwen in ons. Ik denk dat dat het allerbelangrijkste is in zo’n casus.
DE VERPLEEGKUNDIG SPECIALIST
Wat vind je leuk aan je werk?
Wat ik leuk vind aan mijn werk zijn de contacten met de mensen, het combineren van cure en care en dat je het plaatje compleet kunt maken. Ik denk dat het laatste het grote verschil is met huisartsen. Een huisarts ziet iemand in een stoel zitten, maar wij zien ze ook onder de douche, dus ook als ze kwetsbaar zijn. Ons werk is daardoor dus ook heel preventief, omdat je eerder kunt inspelen op problemen. Hierdoor voorkomen we grotere problemen en zelfs ook opnames. Dat doe je natuurlijk als wijkverpleegkundige, maar als verpleegkundig specialist doe je dat nog meer, omdat je bijvoorbeeld ook medicatie kan starten. En soms zeg ik tegen een cliënt, je moet toch even naar de huisarts om een ecg te laten maken. Die stapjes maken je wat sneller als verpleegkundig specialist.
Wat moeten anderen weten over jouw werk?
Ik merk dat mijn collega’s veel leren en meegaan met het niveau. Dat wil niet zeggen dat ze verpleegkundig specialist zijn, maar wel weten wanneer ze mij moeten bellen. Ik geef geen formele lessen, maar door te laten zien wat, waarom en hoe ik iets doe, leren zij ook. Dat vind ik mooi om te zien.
Ik hoop dat de huisartsen nog beter willen samenwerken en onze meerwaarde gaan zien. Het is echt wel een beetje knokken voor de functie, we zijn nog aan het pionieren. Ik hoop ook dat we wijkverpleegkundigen enthousiast kunnen maken om de opleiding te gaan doen.
Ik ben zelf net gestart bij een huisarts, waar ik een paar uur per week ga werken, naast mijn werk in de wijk. Ik hoop van beide kanten mijn meerwaarde als verpleegkundig specialist te laten zien, zowel bij de huisarts als in de wijk. Maar het werk in de wijk wil ik niet loslaten, want dat vind ik nog steeds heel erg leuk.’
Interview: Maud Notten