Mercedes Muñoz-Boza Ferres werkt als zelfstandig VS in een huisartsenpraktijk en bij de afdeling oogheelkunde in het Ziekenhuis Medisch Spectrum Twente. Mercedes is zelfstandig ondernemer en heeft ook haar eigen echopraktijk opgericht.
1. Wat is jouw rol als verpleegkundig specialist in anderhalvelijnszorg?
Behandelaar met verpleegkundige en medische expertise
In september 2023 heb ik mijn eigen praktijk ‘Echo en Verrichtingen Centrum Mercedes’ gestart. Hier lever ik anderhalvelijnszorg, waaronder echografie, kleine verrichtingen en chirurgie. Ik heb een samenwerkingsverband opgezet met een huisartspraktijk waar ik werkzaam ben om voor hen en de overige huisartspraktijken in de HAGRO (huisartsengroep) echo’s te doen en koperspiralen te plaatsen. Daarnaast werk ik bij de afdeling oogheelkunde in het Medisch Spectrum Twente ziekenhuis, waar ik de intra-vitreale injecties in de ogen doe.
In de huisartsenpraktijk werk ik als verpleegkundig specialist. Als zelfstandig behandelaar zie ik alle patiënten in de volle breedte van de huisartsenzorg. Het enige wat ik niet doe is euthanasie en lijkschouwing. Mijn vakgebieden zijn abdominale chirurgie, neurologie, cardiologie, dermatologie, dermatoscopie, gynaecologie, oogheelkunde en echografie. Bij mijn dagelijkse taken horen spreekuur houden, patiënten beoordelen, diagnosticeren en behandelen, medicijnen voorschrijven, verwijzen naar het ziekenhuis, spoedvisites rijden, ECG beoordelen en alle recepten in de praktijk accorderen. Daarnaast doe ik veel verrichtingen zoals spiralen inbrengen/verwijderen, plekjes op de huid beoordelen en verwijderen, abdominale en vaginale echografie, oogboringen, corpus alienum en chalazion verwijderen uit de ogen, en wonden hechten.
Communicator
Als verpleegkundig specialist heb ik een belangrijke functie als het gaat om de communicatie. Ik heb veel contact met patiënten en hun familie en met collega VS’en, maar ook met medisch specialisten in de tweede lijn. Vooral bij vragen over patiënten heb ik regelmatig contact met de specialist in het ziekenhuis. Ook in de palliatieve setting heb ik een belangrijke rol in de begeleiding van de patiënt en diens naasten en voor overleg met de medisch specialist. Vanwege mijn functie als echografist heb ik regelmatig contact met medisch specialisten over mijn bevindingen tijdens het onderzoek en soms overleg ik ook met de radioloog of opleider echografie. Bij al deze momenten is de communicatie een belangrijke factor. Ook ga ik met regelmaat in gesprek met zorgverzekeraars om de zorg die wij verlenen gefinancierd te krijgen. Dit vraagt weer andere communicatieve vaardigheden.
Samenwerkingspartner
Als samenwerkingspartner ben ik een spin in het web. Ik werk met veel mensen samen, waaronder huisartsen, doktersassistenten, medisch specialisten in het ziekenhuis, fysiotherapeuten, podotherapeuten, diëtisten, en ook met collega verpleegkundig specialisten en physician assistants. Maar ook met de ggz heb ik regelmatig laagdrempelig contact. Ik zit in een platform voor dermatoscopie, opgezet door Maartje Spit, waar ik veel van leer en bij collega’s terecht kan als ik vragen heb. Verder heb ik regelmatig contact met mijn opleider echografie, waarmee ik casussen bespreek. Als zelfstandig verpleegkundig specialist bied ik echografie in de eerste lijn. Hierdoor zorg ik ervoor dat veel patiënten niet naar de tweede lijn hoeven voor een echo. Als zelfstandige VS betekent het dat je meer moet netwerken en samenwerken met collega’s in de eerste en tweede lijn.
2. Op welke manier draagt jouw rol bij aan de samenwerking met je collega’s in anderhalvelijnszorg?
Door de manier waarop ik mijn functie uitoefen en het openen van mijn eigen praktijk, laat ik zien dat je als VS zelfstandig behandelaar kunt zijn – als je maar goed bent opgeleid en vakbekwaam bent in wat je doet. In mijn eigen praktijk bied ik echografie aan en gynaecologie in de eerste lijn met korte wachttijden. Voor mijn collega’s is het makkelijker om naar mij te verwijzen dan naar het ziekenhuis. Dit komt ook het ziekenhuis ten goede omdat de wachtlijst daar korter wordt. Daarnaast kunnen mijn collega’s gebruik maken van mijn kennis en expertise door mij in consult te vragen of patiënten naar mij te verwijzen.
3. Hoe draagt jouw inzet als verpleegkundig specialist bij aan de beweging van ‘De juiste zorg op de juiste plek’ en dichter bij de cliënt thuis?
In mijn eigen praktijk bied ik echografie aan en kleine verrichtingen/chirurgie in de eerste lijn. Dit is voor patiënten makkelijker en zo breng ik de zorg dichter bij huis. Patiënten vinden het erg fijn dat ze een echo in de huisartsenpraktijk kunnen laten maken en daarvoor niet naar het ziekenhuis hoeven te gaan. In het ziekenhuis zijn er lange wachtlijsten bij gynaecologie, zowel voor transvaginale echo’s als voor het plaatsen van een spiraal. Door dit in de eerste lijn als anderhalvelijnszorg aan te bieden, kunnen patiënten eerder geholpen worden. Huisartsen die zichzelf minder bekwaam achten in deze verrichtingen kunnen mij in consult vragen of naar mijn eigen praktijk verwijzen.
4. Welke kansen kom je tegen bij de implementatie van de verpleegkundig specialist in anderhalvelijnszorg?
Door anderhalvelijnszorg aan te bieden zorg ik ervoor dat de wachtlijsten in het ziekenhuis afnemen en dat patiënten eerder aan de beurt zijn. De zorg wordt laagdrempeliger maar het belangrijkste is dat de juiste mensen op de juiste plek zijn, wat de kwaliteit van zorg en de tevredenheid van patiënten verbetert. De implementatie van de verpleegkundig specialist in anderhalvelijnszorg levert mogelijk ook een kostenbesparing op, doordat de zorg dichtbij huis wordt geleverd. Maar ook voor de verpleegkundig specialist kan het een mooie kans zijn om dat te doen wat ze leuk vindt en ook om de expertise te vergroten door de samenwerking met eerste en tweede lijn.
5. Welke knelpunten ervaar je bij de implementatie van de verpleegkundig specialist in anderhalvelijnszorg? Welke oorzaken zie jij?
Maatschappelijke, politieke en juridische factoren
Wat mij opvalt is dat, ondanks het feit dat ons beroep al 20 jaar bestaat, er nog steeds professionals zijn die geen hoge pet op hebben van de verpleegkundig specialist. Zij zien ons als verpleegkundige en niet als een medisch zelfstandig behandelaar met eigen kennis en expertise. Maatschappelijk gezien moet er nog steeds veel veranderen, hoewel er wel al zaken verbeterd zijn. Maar bijvoorbeeld zorg declareren door een VS is nog steeds niet geregeld. Zo heb ik dezelfde echografie-opleiding gedaan als mijn collega huisarts, maar mag ik niet rechtstreeks declareren bij Menzis, omdat ik niet ben opgenomen in het CHBB-register. Dit is alleen voor huisartsen. Dit zou echt anders moeten in de toekomst.
Daarnaast zijn er juridische factoren die een belemmering zijn, bijvoorbeeld als het gaat over waarnemen voor een huisarts door een verpleegkundig specialist. Als je goed bent opgeleid en je je grenzen kent dan kan een VS prima een huisarts waarnemen. De juristen van LHV zijn het hier niet mee eens omdat je geen dokter bent. Dit zijn zaken waar ik nu tegen aanloop.
Het is niet makkelijk om als VS alleen iets te ondernemen. Er is nog veel onbekendheid. Zo vinden nog veel medisch specialisten in het ziekenhuis dat een VS geen echografie kan beoefenen in de praktijk, maar een huisarts met dezelfde opleiding kan dat wel. Ondanks alles heb ik toch mijn eigen echopraktijk geopend als verpleegkundig specialist en heb ik zorgverzekeraar Menzis zover gekregen dat ik echo’s via de praktijk mag declareren.
6. Als alles kan en mag, wat is het ideaalbeeld voor de verpleegkundig specialist in het werken in anderhalvelijnszorg?
In de ideale situatie zou het mooi zijn als de verpleegkundig specialist als schakel tussen de eerste, tweede en derde lijn kan fungeren. Daarnaast zou het mooi zijn dat je als verpleegkundig specialist gaat doen waar je goed in bent en waar je blij van wordt! Hierdoor verbeter je de kwaliteit van zorg. Het is leuk om breed opgeleid te zijn en meerdere dingen te doen. Ik denk dat de verpleegkundig specialist een goede schakel is in anderhalvelijnszorg en de zorg dicht bij de patiënt kan brengen.
Daarnaast zou het mooi zijn als de verpleegkundig specialist de geleverde zorg bij de zorgverzekeraar zou kunnen declareren, zoals elke andere zorgprofessional in de eerste en tweede lijn dat doet. Dat maakt het ook makkelijker om anderhalvelijnszorg aan te bieden.
7. Stel, je bent een nationale beleidsmaker, welk specifiek vraagstuk/knelpunt zou je aanpakken om de positie van de verpleegkundige specialist te versterken?
Als nationale beleidsmaker zou ik er als eerste voor zorgen dat de verpleegkundig specialist die voor zichzelf begint de kans krijgt om een contract met de zorgverzekeraar af te sluiten zodat ze haar facturen kan declareren voor de zorg die ze aan patiënten levert. Het is een strijd om de zorg die je levert vergoed te krijgen. Er is voor iedereen een pad, behalve voor de verpleegkundig specialist die als zelfstandige werkt. Bij de zorgverzekeraar is er geen duidelijke plek voor de VS in het declaratieproces. Een eigen betaaltitel bij een specialistische expertise is nodig om anderhalvelijnszorg te kunnen bieden als verpleegkundig specialist, anders wordt de zorg voor de patiënt duurder en dat is juist wat we niet willen.
Als ik een echo maak in mijn praktijk, dan moet de patiënt deze betalen. Ik hanteer het NZa-tarief voor de huisartsen en de factuur laat ik bij hun eigen zorgverzekeraar declareren. Sommigen zorgverzekeraars vergoeden de factuur, anderen niet. Dit moet echt anders!