In juli 2020 verscheen het rapport ‘De verpleegkundig specialist en physician assistant in de huisartsenzorg’ . Het onderzoek laat positieve resultaten zien van taakherschikking in de huisartsenzorg door de inzet van een PA of VS.
Het onderzoek bevat een aantal casestudies naar de inzet, kosten en opbrengsten van taakherschikking in de huisartsenzorg.
Resultaten
De PA en VS verlichten de werkdruk van de huisarts
De belangrijkste reden om een PA of VS in te zetten in de huisartsenpraktijk is de toegenomen werkdruk. De PA of VS nemen diverse taken op zich en zijn breed inzetbaar. Zo verricht een VS in één praktijk aanvullende taken op de zorg van de huisarts. Bij een andere praktijk richt de VS zich uitsluitend op kwetsbare ouderen en ziet een eigen populatie ouderen. De combinatie tussen herschikte zorg van de huisarts en de toegevoegde waarde van de VS is hier heel duidelijk te zien.
Huisartsen zijn tevreden over de PA/VS
De PA/VS kent goed de eigen grenzen. Huisartsen geven aan daarop te kunnen vertrouwen. De extra tijd verhoogt de kwaliteit van zorg. De huisartsenposten geven bovendien aan dat de continuïteit van zorg beter gegarandeerd kan worden omdat ze er regelmatiger zijn.
Patiënten zijn tevreden over de PA/VS
Ook patiënten zijn tevreden over de zorg die de PA of VS biedt. Ze vinden de extra begeleiding en uitleg prettig. Ze zien weinig verschil tussen de zorg verleend door de huisarts of de PA/VS.
PA en VS dragen aanzienlijk bij aan productie
Gemiddeld neemt de PA of VS 35% van de totale productie in de praktijk over. Ze leveren ook voldoende inkomsten op. Hun inzet blijkt een belangrijke meerwaarde te zijn. Door de inzet van een PA of VS heeft de huisarts meer ruimte voor andere patiënten of andere taken.
PA en VS schrijven beperkt medicatie voor
Deze aantallen zijn stabiel en laten geen groei zien in 2017 en 2018. Volgens huisartsen komt dit doordat de PA/VS zich strikter aan het formularium houdt en meer op basis van ruggespraak daarvan af wijkt.
Belemmeringen
Het is lastig om een PA of VS te werven
Huisartsen uit het onderzoek geven aan dat ze PA en VS willen inzetten om te kunnen voldoen aan de groeiende zorgvragen. Het is moeilijk om een afgestudeerde, ervaren PA/VS te vinden. Bovendien leidt de krapte tot veel dynamiek (PA/VS die veelvuldig wisselen van baan, en de huisartsenzorg inruilen voor een baan in de 2e of 3e lijn) en een grotere vraag. Dit maakt de werving van PA/VS lastig.
Toenemende (complexere) vraag verhoogt werkdruk voor huisartsen
Ondanks de inzet van PA/VS geven de huisartsen aan weer een hogere werkdruk te ervaren. Dit heeft vooral te maken met de complexere zorgvraag en verschuiving van zorg van 2e naar 1e lijn. Hierdoor ontstaat er een stijgende behoefte aan physician assistants en verpleegkundig specialisten.
Financiering in solopraktijken is moeilijk
Voor een solopraktijk blijkt de fulltime PA/VS te kostbaar te zijn, ondanks de mogelijkheden tot een opleidingssubsidie. Bij groepspraktijken speelt deze belemmering minder. Zij dragen deze lasten veelal samen. Bovendien nemen de loonkosten door het tekort aan VS/PA toe. Huisartsen verwachten dat de financierbaarheid hierdoor in het geding komt.
Huisarts moet altijd aanwezig zijn voor ruggespraak
Bij de inzet van VS/PA moet de huisarts beschikbaar blijven zodat er ruggespraak kan plaatsvinden. Dit vraagt meer tijd en organisatievaardigheden van de huisarts. Vooral in een solopraktijk is dit een belemmering.
Aanbevelingen
Voor praktijken: maak vooraf een goede business case
Maak van tevoren een rekensom waarin de volgende elementen in ieder geval terugkomen:
- het aantal patiëntgerelateerde (declarabele) taken van PS/VS;
- het aantal niet declarabele taken van PS/VS;
- de tijdwinst voor de huisarts;
- de extra tijd (van huisarts en PS/VS) tijdens de opleiding.
Voor beroepsverenigingen en landelijke koepels: ontwikkel landelijke richtlijnen voor salariëring en leid voldoende PA/VS op
De krapte van de PA/VS in de huisartsenzorg kan leiden tot een opdrijvend effect van salarissen. Het advies van de onderzoekers is dan ook om in de komende periode voldoende PA/VS op te leiden.
Het onderzoek
Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Platform Zorgmasters door de adviesgroep Procesverbetering en implementatie van het Radboudumc Nijmegen, i.s.m. Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN), Platform Zorgmasters en het Radboudumc Transmuraal Kennis- en innovatiecentrum (RTKIC) van de afdeling Eerstelijnsgeneeskunde.
Download hier het het rapport ‘De verpleegkundig specialist en physician assistant in de huisartsenzorg’.